Đây là câu hỏi mà hầu như tất cả những người biết đến tử vi, băn khoăn về số mệnh đều đặt ra. Tử Vi từ lâu được cho là có độ tín nhiệm cao nhất trong các môn khoa học huyền bí phương Đông. Nó chi tiết, cơ sở luận đoán rộng hơn Tử Bình, Bốc quẻ,... và không đơn giản là quan sát đại chúng như xem tướng. Mấy trò đồng cô, bóng cậu thì không cần phải nói đến làm gì. Tôi đã có thời gian tiếp xúc với nhiều thầy bùa vùng cao hay bên đất Cam, Lào, thấy rất nhiều thứ chỉ là tin đồn qua các bài báo, lời kể. Khi tiếp xúc với những người mê tín, dị đoan, "thánh cho ăn lộc" trong nước thì đều thấy họ thích nói dối, thổi phồng khả năng, có thể nói là tào lao. Nhưng thôi, một phần do số phận họ như vậy. (Có thời gian tôi sẽ viết một bài về những người "làm việc nhà thánh" dưới góc nhìn Tử Vi - Những người bất hạnh chịu ảnh hưởng mạnh của bộ Riêu - Y). Số đông dễ bị ảnh hưởng bởi tin đồn, có xu hướng tôn sùng, thích những điều họ không biết rõ, mờ mịt, thêm việc lười suy nghĩ, kiến thức có hạn nên đôi khi mù quáng, ngốc nghếch.
Trở lại với câu hỏi, tôi xin trả lời: Tử vi đúng nhưng không chính xác. Chúng ta cũng không nên đòi hỏi sự chính xác ở 1 bộ môn mang tính dự đoán.
Cá nhân mỗi người có thể được coi là một chủ thể chịu nhiều tác động, khi đã xuất hiện trên đời thì ai cũng nằm trong sự tương tác giữa bản thân, gia đình, xã hội. Sự tương tác đó hình thành nên hoàn cảnh, cá tính, các quyết định, bước ngoặt trong cuộc đời. 12 cung của 1 lá số Tử Vi chính là sự dung hoà 3 yếu tố: bản thân, gia đình, xã hội bằng cách áp dụng dịch học, lấy sự tổng quát, chi phối để đưa ra các câu trả lời, mô tả phần nào chi tiết cuộc đời một con người; lấy cái vô hình có quy ước để lý giải cho cái hiện hữu, tồn tại hoặc khả năng xảy ra lớn. Tại sao lại sắp xếp thứ tự của 12 cung trên địa bàn lá số, có sự thuận nghịch, phân ra âm dương rõ ràng của các cung số ? Hiểu được điều này thì sẽ thấy được sự tương tác giữa bản thân, gia đình, xã hội mà dịch học đã thông qua lá số Tử Vi để mô tả; đồng thời biết được vì sao Tử Vi không còn đúng với những người tu hành,... Một người tò mò, tập tành nghiên cứu Tử Vi mà không có kiến thức dịch học sẽ dẫn đến mơ hồ, càng nghiên cứu thì càng thêm rối, không thể lý giải, hiểu được sự tương tác; họ cho rằng nó phải thế, mặc định là như vậy nên không thể đưa ra được các quyết định chính xác cho cuộc đời mình chứ chưa nói đến người khác. Tôi nói vậy không phải có ý phê phán các cuốn sách xem Tử Vi viết theo kiểu mì ăn liền, dễ dàng tìm kiếm ở hàng sách vỉa hè hay trên internet. Các bạn có thể coi đó là những cuốn sách tham khảo cho vui nhưng luôn phải nhớ đến 2 từ "sáng suốt". Tôi cũng không có ý coi thường các tác giả viết sách bởi chính tôi cũng phải học hỏi qua những cuốn sách nhưng tôi biết mình nên tìm học cái gì, có những cuốn sách hay nhưng sẽ là khó đọc như: Tử Vi nghiệm lý của cụ Thiên Lương,... Nếu cho tôi viết sách Tử Vi, tôi cũng không tự tin mình có thể viết ra được tất cả những gì hiểu biết, nó không phải là một mớ hỗn độn nhưng viết hết thực sự khó, còn lược bỏ đi - tức bỏ gốc lấy ngọn thì lại thành món mì ăn liền. Tôi biết một người nghiên cứu Tử Vi đã lớn tuổi, cũng có một blog khá nổi nhưng kiến thức tử vi bác ấy viết ra có thể hình dung như: Người ta yêu thích một món ăn rồi tìm hiểu xem nguyên liệu tạo nên nó là gì, đặc tính ra sao, cách nấu như thế nào. Đáng tiếc là khó mà tìm ra được cách nấu chúng để có được hương vị ngon nhất.
Trong Tử Vi có nhiều luận đoán thuộc về hiệu ứng Barnum - tức mô tả tổng quát, tương quan ảo - có tồn tại,... Bất kỳ ai biết tâm lý học hay nghiên cứu về xã hội cũng có thể nhận ra điều này. Tử Vi là môn nghiên cứu số mệnh thì phạm những điều đó cũng không có gì lạ, nhưng đừng vội phủ định tất cả những gì thuộc về Tử Vi. Có những thứ Tử Vi cho biết chính xác hơn bất kỳ nghiên cứu hiện đại nào, ví dụ như: Tính cách, bệnh lý, ... Nó còn có thể cho biết những thứ mà khoa học hiện đại không thể biết. Tất nhiên, giữa đúng và chính xác còn có khoảng cách. Người biết áp dụng Tử Vi không cần phải giỏi Tử Vi mà là biết cái gì phù hợp với bản thân, biết vận nào nên tiến, vận nào nên lui, biết thời vận để đưa ra các quyết định có lợi cho mình, tránh triệt để cái xấu do yếu tố chủ quan; hạn chế những điều không mong muốn do yếu tố khách quan.
Thực tế, có những người u mê với Tử Vi thường hay tìm cách "gọt chân cho vừa giày" trong luận đoán. Họ sẽ mãi mơ hồ, khó có thể tìm ra hướng đi đúng đắn cho cuộc đời mình, đừng nói đến việc lần mò số phận người khác. Nhiều người cho rằng chỉ cần nhìn vào lá số Tử Vi là có thể biết mọi việc trong quá khứ và tương lai. Đó là một quan niệm sai lầm, đề cao quá đáng vai trò của Tử Vi, gán cho nó một giá trị lớn quá tầm vóc vốn có - chính là nghiên cứu nhân học.
Tôi luôn khuyên những người lệ thuộc vào số mệnh mà không biết Tử Vi hãy sáng suốt, đừng tin lời thầy bói, hãy cho bản thân được phép quyết định, nhiều khi thuận theo tự nhiên mới là điều tốt nhất.
Bắc Ninh, ngày 30 tháng 4 năm 2016